İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ ve HARİTA OKUMA BİLGİSİ NEDİR
10.1. Araç takip sistemleri ve faydaları:
Araç takip sistemi ürünleri araçların konum bilgilerinin takip edilebildiği bir uydu takip sisteminden farklı olarak alınacak raporlar sayesinde kullanıcıların iş koordinasyonları, araç güvenliği ve personel verimliliği olmak üzere işletmelere avantaj sağlamaktadır.
Yakıt Kontrolü: CAN Bus yakıt kontrol kiti sayesinde araçların yakıt tüketimleri analiz edilebilir. Araçların anlık yakıt tüketimi,
100 km.de yapılan yakıt oranları, depodaki yakıt seviye değişimleri sistem üzerinden kontrol altına alınabilmektedir. Belirlenen güzergâhlardaki araç yakıt tüketimleri detaylı veri analizleri ile alınabilmektedir. CAN Bus haberleşme sisteminde yakıt tüketim değerlerinin yanı sıra araç motor parametre ve sürücü araç kullanım davranışları takip edilebilmektedir. Personel Verimliliği: Personelin mesai dışı araç kullanımı gereksiz yere bekleme yapması, müşteri ziyaret zamanları araç takip sistemi üzerinden takip edilebilir ve izlenebilir. Personelin müşteri ziyaret zamanları işletmelerin satış politikalarına yön verebilmektedir.
Araç Güvenliği: Hırsızlığa karşı uygulanan araç motor blokaj kiti sayesinde özellikle araç çalınması durumunda uzaktan araçların motorları bloke edilebilmektedir. Motor blokaj sayesinde araçların çalınması veya araç içinde bulunan ürünlerin güvenliği sağlanabilmektedir. Motor blokaj özelliği aracın kontağının kapalı ve hızı “0” olması durumunda aktif duruma geçmektedir. Kullanıcılar kendileri araç takip sistemi yazılımı üzerinden motorlarını bloke edebilirler.
İş Koordinasyonu: Araç takip sistemi üzerinden gelen anlık veri bilgileri sayesinde araçların anlık konumları tespit edilebilmektedir. Sahada bulunan araçların koordinasyonlarının sağlanması sayesinde personelin iş koordinasyonu komuta merkezinden yönlendirilebilir. Gereksiz telefon trafiği ve personelin müşteri ziyaretleri sistem üzerinden takip edilmesi firmalara değer katmaktadır.
Ürün Güvenliği: Araç içinde taşınan ürünlerin güvenliği araç takip sistemi sayesinde kontrol edilebilir. Ürünlerin sevkiyat sırasında sıcaklık değerlerinin ölçülebilmesi, araç kapılarının herhangi bir zaman diliminde açılması gibi farklı sensör seçenekleri ile araç içinde bulunan ürünlerin güvenliği araç takip sistemi sayesinde kontrol altına alınabilir. Ürün güvenliği özellikle frigorifik araçlarda ürün sıcaklık ölçümleri için kullanılmaktadır.
Bakım Giderleri: Araç takip sistemi sayesinde araçların kilometre kontrolü, mesai dışı araç kullanımı, rota ihlali gibi sürücülerin hatalı kullanımlarından doğacak olan fazla yol katedilmesi araçların bakım giderlerini doğrudan etkilemektedir. Fazla yapılacak kilometre yapılması servis bakım maliyetlerini artıracaktır. Araç takip sistemi ile araçların kontrolü araç bakım giderlerinizi minimum seviyeye indirecektir.
Sürücülükte kullanılan iletişim teknolojileri (GPRS, WAP, GPS, GSM, MMS, VPN ve UMTS)
GPRS: GPRS cep telefonları üzerinden verilen bir hizmettir. Aracın konumunu, güzergahını, seyir durumunu takip etmeye yarayan bir sistemdir.
Navigasyon: Cihaz uydu ile iletişime geçerek sürücülerin dünya üzerinde hangi noktada bulunduğunu hassas bir şekilde belirler. Sürücüler gitmek istediği yeri yol kılavuzu üzerindeki birkaç tuşu kullanarak belirler.
WAP (Wireless Application Protocol): Kablosuz İletişim Protokolü WAP kullanıcıların bu teknoloji sayesinde cep telefonları veya diğer mobil terminaller aracılığıyla hiçbir kablo ve arabirim bağlantısına ihtiyaç duymadan internete erişimlerini sağlayan kablosuz iletişim standardıdır.
GPS: Küresel konumlandırma sistemi dünya etrafında bir yörünge izleyen 24 uydu yoluyla Dünya üzerindeki çok küçük şeylerin bile yerini belirlemeyi mümkün kılan sistemdir. Doğruluk derecesi 10 ile 100 m arasında farklılık gösterir.
GSM: Mobil iletişim için küresel sistem. Avrupa da kullanılan mobil iletişimin en bilinen adıdır.
MMS: Çoklu ortam mesaj servisi. GSM de bulunan SMS servisinin ses ve resimlerle desteklenerek geliştirilmiş halidir.
VPN: Sanal özel ağ. Herkese açık olan iletişim altyapısını kullanan özel bir veri ağıdır. Tünel protokolü ve çeşitli güvenlik prosedürleri ile izinsiz girişlere karşı korunur.
10.2.İletişim teknolojilerinden kurallarına uygun olarak yararlanma
Araç Takip Sistemlerinin Faydaları ve Özellikleri
• Araçların güvenliğini sağlar
• Yer ve rota tespiti yapar
• Araçları ve yetkili personeli kontrol altında tutar
• Takip eder, yönetir, yönlendirir
• Anlık veya geçmişe dönük olarak izler
• Hem grafik hem de metinsel olarak raporlamalar yapar
• Anında müdahale imkânı verir
• Nakliye sipariş ve dağıtım kapasitesini arttırır
• Lojistik destek sağlar
• İş hacmini ve kalitesini yükseltir Zamandan ve yakıttan tasarruf sağlar
10.3. Harita okuma
Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün, kuşbakışı görünüşünün, belli bir ölçek dahilinde küçültülerek, bir düzlem üzerine aktarılmasıyla elde edilen çizime harita denir.
Bir çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için gerekli olan koşullar şunlardır:
1. Kuşbakışı olarak çizilmiş olması: Haritası çizilen alanın tam tepeden görünüşü kuşbakışı olarak adlandırılır. Haritaların çiziminde tepeden görünüm sağlanamaz ise yeryüzü şekillerinin biçimlerinde, boyutlarında ve birbirlerine göre uzaklıklarında değişmeler olur.
2. Ölçekli olması: Haritalardaki küçültme oranına ölçek denir. Bir başka ifade ile harita üzerindeki uzunlukların gerçek uzunluklara olan oranıdır.
a. Kesir ölçek: Küçültme oranı kesirli sayılarla ifade edilen ve haritalarda en çok kullanılan ölçeklerdir. 1/500, 1/5.000, 1/50.000, 1/500.000 gibi.
Kesir ölçeklerde pay her zaman 1’dir. Paydada yer alan sayı ise, haritası çizilen alanın kaç defa küçültüldüğünü gösterir.
b. Çizik (Grafik) Ölçek: Eşit dilimlere ayrılmış bir çizgi üzerinde harita üzerindeki uzunlukların gerçek uzunluklara oranının gösterildiği ölçeklerdir.
Herhangi bir yerin, kuşbakışı görünüşünün ölçeksiz ve kabataslak olarak bir düzleme aktarılmasına kroki denilmektedir. Harita ile kroki arasındaki fark, krokinin ölçeksiz, haritanın ise ölçekli olmasıdır.
3. Bir düzleme aktarılmış olması: Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin kendine has küresel bir şekli vardır. Dünya’nın küresel yüzeyi düzleme aktırılırken bazı güçlüklerle karşılaşılır. Bunun nedeni, küresel yüzeyin düzleme aktarılmasının geometrik açıdan imkânsız olmasıdır. Buna bağlı olarak haritalar çizilirken, kara ve denizlerin yerküre üzerindeki biçimleri ve genişlikleri tam olarak yansıtılamamakta ve boyutlarında gerçeğe uymayan bozulmalar olmaktadır. Haritalarda görülen ise, gerçeğin az ya da çok benzeridir.
Harita çizimindeki zorluklar dikkate alınarak bazı metotlar geliştirilmiştir. Buna projeksiyon (iz düşüm) yöntemleri adı verilir.
Projeksiyonlar, iz düşüm (Yükseltinin sıfır m. kabul edilmesi) esasına göre çizildiğinden, yükseltinin fazla olduğu yerlerde ve ülkelerde iz düşüm alan ile gerçek alan arasındaki fark artar.
Türkiye’de, iz düşüm alan ile gerçek alan arasındaki farkın en fazla olduğu bölgeler Doğu Anadolu ve Karadeniz, en az olduğu bölgeler ise Marmara ve Güneydoğu Anadolu’dur.
Başlıca projeksiyon yöntemleri şunlardır: Silindir Projeksiyon: Ekvator ve çevresindeki bölgelerin çiziminde kullanılır. Konik Projeksiyon: Kutuplar ve çevresindeki bölgelerin çiziminde kullanılır. Düzlem (Ufki)
Projeksiyon: Bu projeksiyonla elde edilen haritalarda biçim ve alan bozulmaları çok fazladır. Bu haritalar daha çok denizcilik ve havacılıkta kullanılır.
Harita Çeşitleri
Kullanım amacına göre harita çeşitleri
1. İdari ve Siyasi Haritalar: Ülkelerin başka ülkelerle olan sınırlarının gösterildiği haritalara siyasi haritalar adı verilirken, ülkelerin kendi içerisindeki illeri, eyaletleri, bölgeleri gösteren haritalara idari haritalar denilmektedir.
2. Beşerî ve Ekonomik Haritalar: Nüfus, göç, yerleşme, tarım, hayvancılık, sanayi, turizm, vb. dağılışını gösteren haritalardır.
3. Fiziki Haritalar: Yeryüzü şekillerinin fiziki yapısını, dağılış ve yükseltilerini gösteren haritalardır.
4. Özel Haritalar: Belirli bir konu için özel olarak hazırlanan haritalardır. (Jeomorfoloji, meteoroloji, toprak haritaları gibi.)
Ölçeklerine göre haritalar:
1. Büyük Ölçekli Haritalar:
a. Plânlar: Ölçeği 1/20.000’e kadar olan haritalardır. Şehir imar plânları, kadastro haritaları bu türdendir.
b. Topoğrafya Haritaları: Ölçeği 1/20.000 ile 1/200.000 arasında olan haritalardır. Ulaşım haritaları ile topografik, jeolojik, morfolojik haritalar bu türdendir.
Büyük ölçekli haritaların genel özellikleri şunlardır: Paydası küçüktür. Dar alanları gösterir. Ayrıntıyı gösterme gücü fazladır. Küçültme oranı azdır. Aynı alanı gösteren küçük ölçekli haritalara göre düzlemde daha fazla yer kaplarlar. İzohipsler arası yükselti farkı azdır. Bozulma oranı azdır.
2. Orta Ölçekli Haritalar: Ölçeği 1/200.000 ile 1/500.000 arasında olan haritalardır.
3 Küçük Ölçekli Haritalar: Ölçeği 1/500.000’den daha küçük olan haritalardır. Bu haritalar Dünya’nın, kıtaların, ülkelerin tamamını veya bir bölümünü gösterir.
Küçük Ölçekli Haritaların Genel Özellikleri Şunlardır: Paydası büyüktür. Geniş alanları gösterir. Ayrıntıyı gösterme gücü azdır. Küçültme oranı fazladır. Aynı alanı gösteren büyük ölçekli haritalara göre düzlem üzerinde daha az yer kaplarlar. Küçültme İzohipsler arası yükselti farkı fazladır. Bozulma oranı fazladır.
Haritada yüzey Şekillerini Gösterme
1. Renklendirme Yöntemi: Fiziki haritalarda yeryüzü şekillerini daha belirgin gösterebilmek için yükselti basamakları renklerle ifade edilir. Renklendirme işlemi, aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi olur
Fiziki haritalarda beyaz renkler buzulları ya da kalıcı karları gösterirler. Göl, deniz ve okyanuslar ise mavi renkle gösterilmektedir. Mavinin tonu koyulaştıkça derinliğin arttığı anlaşılır. Renklendirme yöntemi, günümüzde en çok kullanılan yöntemlerdendir.
2. Gölgelendirme Yöntemi: Yer şekillerinin bir yönden ışıkla aydınlatıldığı düşünülür. Buna göre, ışık alan yerler açık, gölgede kalan yerler koyu renkte boyanır. Haritacılıkta daha çok yardımcı bir yöntem olarak kullanılır.
3. Tarama Yöntemi: Eğim ile orantılı olarak kalınlıkları artan çizgilerle yer şekilleri gösterilir.
Tarama yönteminde, eğim fazla ise çizgiler kalın, kısa ve sık olur. Eğim az ise çizgiler ince, uzun ve seyrek olur. Düz alanlar ise taranmayarak boş bırakılır. Fazla kullanılmayan bir yöntemdir.
4. Kabartma Yöntemi: Yeryüzü şekillerinin belirli bir ölçek dahilinde küçültülerek oluşturulan maketleridir. Bu yöntem, yer şekillerinin gerçeğe en uygun olarak gösterilmesini sağlar. Ancak, kabartma haritaların yapılışı ve taşınması zor olduğundan kullanım alanı dardır.
5. İzohips (Eş yükselti) Yöntemi: Deniz seviyesinden itibaren aynı yükseklikteki noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere izohips eğrileri denir.
Herhangi bir arazi resmi
İzohips haritası
İzohipslerin özellikleri şunlardır: İç içe kapalı eğrilerdir. Sıfır
(0) m izohipsi deniz seviyesinden başlar. Kara ile denizin birleştiği deniz kıyısını düz bir çizgi halinde takip eder. Buna kıyı çizgisi adı verilir. İzohips eğrileri dağ doruklarında nokta halini alır. Buralar zirve olarak tanımlanır. İzohipsler yeryüzü şekillerinin kuşbakışı görünümünü belirler. En geniş izohips halkası en alçak yeri, en dar izohips halkası ise en yüksek yeri gösterir. İki izohips eğrisi birbirini kesmez. Birbirini çevrelemeyen komşu iki izohipsin yükseltileri aynıdır. İzohipslerin sıklaştığı yerler eğimin arttığını, seyrekleştiği yerler ise eğimin azaldığını gösterir. Çukurluklar, derinlik istikametinde ok işareti konularak gösterilir.
(Krater, polye, obruk gibi) Her izohips eğrisi kendisinden daha yüksek bir izohipsi çevreler. Ancak çukur yerlerde bunun tersi geçerlidir. İki izohips eğrisi arasındaki yükselti farkına eküidistans (izohips aralığı) denir. İzohipslerin sık geçtiği deniz kıyılarında kıta sahanlığı (şelfi) dar, seyrek geçtiği kıyılarda kıta sahanlığı geniştir. Başka bir ifade ile, alçak kıyılarda deniz sığ, yüksek kıyılarda deniz derindir. Deniz seviyesine göre aynı derinlikteki noktaların birleşmesi ile elde edilen çizgilere izobat (eş derinlik) eğrileri denir. Kıyı çizgisi, izohips ile izobat eğrilerinin başlangıç çizgisidir.
İzohips Haritalarında bazı Yeryüzü Şekillerinin Gösterilmesi
1. Boyun: Tepe ve sırtlar arasında nispeten alçakta kalan düzlüklerdir.
2. Vadi: İzohipslerin zirveye doğru “Ù” şeklinde girinti yaptıkları yerlerdir. Vadi yamacının eğimine göre “Ù” şeklindeki girintinin biçimi de değişir. “Ù”nin açık ağzı suyun akış yönünü, kapalı kısmı kaynak yönünü gösterir.
3. Sırt: İki yamacın birleştiği, su bölümü çizgisinin geçtiği sınırdır.
4. Çanak (Kapalı Çukur): Çevresine göre yükseltisi az olan sahalardır. Çanakların kolaylıkla tanınabilmesi için, eğim yönünde merkezi gösteren bir ok işareti konur.
5. Kıyı Çizgisi: Deniz seviyesini gösteren sıfır metre eğrisidir.
6. Delta: Akarsuların denize döküldükleri yerlerde denize doğru uzanan, üçgen şeklindeki çıkıntılardır.
Haritalardan Yararlanma
1. İzohips haritalarından profil çıkarma
Yeryüzü şekillerinin yandan görünüşüne (kesitine) profil denir. Profil şu şekilde çıkarılır: Profili çıkarılacak olan noktaların arasına bir doğru çizilir. Bu doğrunun kestiği izohipslerin yükselti değerleri, alt kısma çizilecek yükselti ölçeği ile kesiştirilir. Kesişen noktalar birleştirildiğinde profil çıkarılmış olur.
2. İzobat haritalarından profil çıkarma: İzobat haritalarından profil çıkarma işleminde, aynen izohips haritalarından profil çıkarılırken izlenen yollar uygulanır.
3. Yükselti Bulma: İki izohips arasındaki yükselti farkı dikkate alınarak, yükseltisi bilinen yerden başlamak üzere izohipsleri sayarak, istenilen noktanın yükseltisi bulunabilir. İzohips aralığı sayısının, iki izohips arası yükselti farkına çarpımı, toplam yükseltiyi verir.
4. Yön Bulma: Haritalar genellikle kuzey – güney istikametinde çizilirler. Bundan yararlanarak yön tayin edilebilir. Ayrıca paralel ve meridyenlerden de yararlanılabilir. Bunun yanında harita üzerindeki yön okları da bize bu konuda bilgi verir.
5. Eğim bulma: Haritalardan yararlanarak, herhangi bir arazinin eğimi ölçülebilir. Herhangi iki noktanın yükselti farkının, yine aynı iki nokta arasındaki yatay mesafeye oranına eğim denir. Yatay mesafe arttıkça, eğim azalır, Yatay mesafe azaldıkça, eğim artar.
Bu Sayfaya Nasıl Ulaştınız?
haskaya src merkezi, eyüpsultan sürücü kursu, istanbul sürücü kursları, istanbul src, bayrampaşa src kursları, arnavutköy sürücü kursu, istanbul üdy, istanbul ody, istanbul psikoteknik belgesi
Haskaya Sürücü Eğitim Merkezine Nasıl Gidilir?
Harita üzerinden Yol Tarifi bağlantısına tıklayarak doğrudan navigasyon desteği alabilirsiniz.